Sau đây là 10 lư do được một tập thể ban lănh đạo của một cơ quan đưa ra khi nhận xét về một số người được xem là nhân tài nhưng tại sao không được tiến cử vào các vị trí quan trọng hoặc không được giao phó các trách nhiệm quan trọng:
1- Mọi người cứ bảo rằng những người ấy có tài. Nhưng họ có chứng minh được một cách pháp lư với những văn bằng cụ thể đâu!. Tuy rằng hiện nay, nhiều người không có bằng nhưng vẫn giỏi, nhưng hăy thông cảm cho chúng tôi, v́ chúng tôi cần có những cơ sở cụ thể để báo cáo trong ban lănh đạo quyết định và báo cáo lên các cấp trên nữa.
2- Nhiều người cứ cho rằng nào là chúng tôi có suy nghĩ … trọng bằng cấp, nào là ở các nước phát triển, người ta đánh giá con người qua tài năng thực sự,… Nhưng cũng hăy thông cảm cho chúng tôi, v́ không phải chỉ có chúng tôi quyết định, mà c̣n cả tập thể lớn trong cơ quan ḍm ngó. Không khéo mọi người lại cho rằng chúng tôi thiên vị, v́ tại sao không dùng người có bằng cấp hẳn ḥi (pháp lư mà!).
3- Đối với những người có bằng kỹ sư, cử nhân ư? Sự thật là chúng tôi cũng cần họ, nhưng số lượng có hạn thôi. Điều này chắc mọi người không trách được chúng tôi, v́ ai cũng làm thầy, th́ ai làm thợ?. V́ lẽ đó, có nhiều kỹ sư, cử nhân không thể được được giao các nhiệm vụ quan trọng và không được trả lương cao, nếu họ không chịu th́ đành thôi. Bây giờ, loại bằng cấp này cũng đầy, v́ các trường cao đẳng, đại học ra đời lia lịa.
4- Đâu phải những người có bằng cấp hẳn là người tài? Chúng tôi có quyền nghĩ như vậy! V́ cho dù bằng cấp của họ là thật, nhưng có thật là họ có tài hay không (?), v́ chúng tôi thấy ở họ thiếu cái ǵ đó (nhưng chúng tôi không bao giờ nói ra là thiếu …cái ǵ, và họ cũng không cần biết đó là ǵ. Chuyện “cán bộ” là điều tế nhị mà!).
5- Những người ấy có bằng cấp, th́ cứ cho là họ có tài đi. Nhưng c̣n về “đức” th́ không biết họ “có” không? (Bác Hồ dạy rằng “có tài mà không có đức là người vô dụng” mà!) V́ nói thật, họ chưa phải là … đảng viên th́ làm sao chúng tôi tin tưởng họ được. Đừng nghĩ chúng tôi mắc bệnh “đảng hóa” hay bệnh “cơ cấu” ǵ đâu, nhưng các bệnh đó ít nhiều chi phối chúng tôi. Nếu chúng tôi cố gắng tránh bệnh đó, e rằng chúng tôi lại bị một … bệnh “không làm giống người khác”.
6- Theo lư do trên, đừng nghĩ rằng chúng tôi vô t́nh với họ. Bằng chứng là nếu chúng tôi mắc hai căn bệnh trên, chúng tôi sẽ chẳng đưa họ vào diện cán bộ qui hoạch, cán bộ kế thừa, chỉ có điều chúng tôi chưa có cơ hội sử dụng họ thôi. Nhưng xin đừng hiểu họ là cán bộ “qui hoạch … treo”, và đừng hiểu là cán bộ “kế cái …thằng thừa”!. Họ nên kiên nhẫn chờ đợi, t́m cơ hội để chứng tỏ ḿnh. Nhưng nếu chưa có cơ hội th́ …đành chịu thôi, v́ cơ hội th́ có ít, nhưng người chờ th́ nhiều quá. Ai “hay” th́ được “đền bù, giải toả” trước, xóa qui hoạch treo trước.
7- Hai cái gọi là ... «bệnh» như trên, chúng tôi lại nghĩ khác. Chúng tôi thấy rằng ở quốc gia nào mà chẳng có chuyện ấy. Người ta cũng nhắm người này vào chức vụ này, người kia vào chức vụ kia đấy chứ ! Chúng tôi làm c̣n khoa học hơn họ, v́ họ ngắm nghé nhân tài hoàn toàn mang tính cá nhân, c̣n chúng tôi ngắm nghé nhân tài là dựa vào cả tập thể ban lănh đạo (sau khi có tiếng nói của người nào đó có…trọng lượng).
8- Chúng tôi công nhận những người ấy giỏi về chuyên môn, nhưng đừng đ̣i hỏi chúng tôi phải tiến cử họ vào các vị trí quan trọng, v́ như đă nói ở trên, chúng tôi thấy dường như họ chưa có tác phong lănh đạo (chúng tôi…thấy và…đoán như thế thôi!). Nên nhớ rằng, không phải cá nhân một người trong chúng tôi thấy như vậy đâu, mà đó là nhận xét của tập thể lănh đạo (sau khi cũng có ư kiến của một người có…trọng lượng).
9- C̣n những người có bằng cấp trên đại học ư? Đúng là những người ấy có bằng cấp tốt thật, nhưng hăy thông cảm cho chúng tôi, v́ cơ quan chúng tôi chưa cần những người như thế. Chúng tôi chỉ cần những kỹ sư, cử nhân là quá lắm rồi, thậm chí trung cấp là vừa. Nếu họ không thích th́ cứ đi nơi khác mà làm (nếu mọi nơi đều không cần người có bằng cấp cao như vậy th́ rơ ràng đâu phải lỗi của riêng chúng tôi).
10- Cuối cùng, theo quan điểm của chúng tôi, những người có học vị càng cao, càng không nên cất nhắc họ vào các vị trí lănh đạo, hoặc giao những nhiệm vụ quan trọng cho họ, mà chỉ hăy sử dụng những ư kiến của họ như là những chuyên gia th́ tốt hơn. Khi đó họ không bận tâm vào hoạt động điều hành, họ sẽ có nhiều ư kiến giá trị hơn. Chúng tôi cũng làm như vậy. Nhưng kết quả không như ư là hoàn toàn do họ, v́ những ư kiến của họ đưa ra th́ tập thể lănh đạo chúng tôi thấy không hay (tập thể nhận xét đấy nhé!). Chúng tôi xem xét … dân chủ và công khai lắm. Đừng nghĩ rằng chúng tôi cố t́nh ém tài họ, v́ họ cứ nêu ư kiến một cách dân chủ. C̣n nếu họ thấy không dân chủ th́…oan cho chúng tôi lắm, nhưng cũng đành chịu thôi, họ hăy t́m chỗ khác dân chủ hơn. Nếu họ thấy không có chỗ nào dân chủ hơn chúng tôi th́ cũng đành phải chịu v́ … t́nh h́nh chung mà thôi!
Tóm lại, chúng tôi chỉ xin được thanh minh bằng 10 điều như trên thôi. Nếu các bạn c̣n bắt bẻ hoặc chưa thông cảm cho chúng tôi, th́ chúng tôi sẽ xin đưa thêm những lời thanh minh khác nữa, hoặc là mọi người hăy thanh minh thêm giúp chúng tôi nhé!. Xin cảm ơn trước.